De eindredactie van Almelo1 gaat regelmatig de stad in of fietst naar Aadorp en Bornerbroek. Op zoek naar ontmoetingen met inwoners, om verhalen op te halen of ontwikkelingen te signaleren.
Winkels keren terug in Duitse dorpen
In steeds meer dorpen in Duitsland openen onbemande dorpswinkels. Voor veel dorpen waar al jaren geen supermarkt meer is, biedt dat nieuwe kansen. Vooral ouderen profiteren, omdat zij nu dichterbij hun boodschappen kunnen doen.
Formules als Tante Enso en Tante-M gebruiken moderne technologie. Klanten komen binnen met een QR-code of pinpas en betalen automatisch. Het assortiment is klein, maar vaak lokaal en voldoende voor de dagelijkse boodschappen. (Grondlegger van de Tante Enso formule is Norbert Hegmann die samen met zijn zakenpartner Thorsten Bausch in 2018 Tante Enso begon, in heel Duitsland zijn er nu meer dan 60 filialen)
Een oplossing voor lege dorpen
Duitsland telt zo’n 3.000 dorpen zonder supermarkt. Jongeren trekken weg, kleine winkels verdwijnen en ouderen blijven achter. De dichtstbijzijnde winkel ligt soms tientallen kilometers verderop. Dankzij de onbemande winkels komt er toch weer een voorziening in het dorp.
Zondag geeft discussie
Toch is er een probleem: de zondagsrust. In Duitsland is die zelfs grondwettelijk vastgelegd. Kerken en vakbonden zijn fel tegen openstelling op zondag. Ze waarschuwen dat de samenleving nooit meer stilstaat en dat er altijd mensen nodig zijn voor techniek en toezicht. Predikant Kathinka Kaden zegt: “De zondag is een noodzakelijk rustpunt. We moeten goed nadenken of dit echt nodig is.”
Regels verschillen per deelstaat
Elke Duitse deelstaat mag zelf bepalen of onbemande winkels op zondag open mogen. In Hessen en Saksen-Anhalt mag het, in Beieren straks ook, maar alleen voor winkels kleiner dan 150 vierkante meter. Ondernemers schermen daarom soms delen van hun winkel af om toch open te kunnen.
Voor de ondernemers is de zondag belangrijk. Sommige winkels halen op die dag wel 40% van hun weekomzet. Zonder die inkomsten redden ze het niet, zegt Christian Maresch van Tante-M. Daarnaast is Tante Enso een coöperatie. Dorpsbewoners kunnen aandelen kopen en samen bepalen welke producten er in de schappen komen. Zo blijft de winst lokaal en groeit de betrokkenheid.
Is Tante Enso haalbaar in Aadorp en/of Bornerbroek?
Situatie in Aadorp
- Geen supermarkt in het dorp zelf. Bewoners moeten 3 à 4 km rijden naar Almelo of Vriezenveen.
- Behoefte aan voorzieningen is aanwezig. Eerder is al gesproken over een kleine winkel in dorpshuis ’t Aahoes.
- Klein dorp (±1.700 inwoners). Dat is aan de lage kant voor een klassieke supermarkt, maar wél passend bij het model van een onbemande dorpswinkel.
Een Tante Enso-achtige winkel (ongeveer 4 uur per dag open) zou hier een duidelijke meerwaarde hebben: dichtbij boodschappen doen, vooral handig voor ouderen. De uitdaging zit in de financiële haalbaarheid, omdat er relatief weinig inwoners zijn. Samenwerking via een coöperatie, zoals Tante Enso doet, kan dat oplossen.
Situatie in Bornerbroek
- Sinds een aantal maanden geen eigen supermarkt meer. Voor boodschappen gaan inwoners meestal naar Almelo of Borne.
- Iets groter dan Aadorp (±2.800 inwoners). Dat komt dichter in de buurt van de 300 aandeelhouders die Tante Enso in Duitsland vaak als voorwaarde stelt.
- Actief dorpsleven. Dorpen met een hechte gemeenschap hebben vaak meer draagvlak voor coöperatieve modellen.
Voor Bornerbroek lijkt de kans op succes groter dan in Aadorp, omdat er meer inwoners zijn. Bovendien zou een onbemande winkel hier niet alleen praktisch zijn, maar ook een dorpsvoorziening die sociale binding versterkt.
Belangrijke factoren voor succes
- Aantal inwoners: rond de 3.000 is ideaal.
- Draagvlak in de gemeenschap: bereidheid om aandelen te kopen en mee te denken.
- Ligging t.o.v. andere supermarkten: hoe verder weg de alternatieven, hoe groter de kans van slagen.
- Steun van gemeente en dorpshuis: een plek en basisvoorzieningen zijn cruciaal.
Conclusie
Een Tante Enso-winkel zou in Bornerbroek het meest kansrijk zijn, vanwege de grootte van het dorp en het ontbreken van een supermarkt. In Aadorp zou het óók een welkome aanvulling zijn, maar daar is het succes meer afhankelijk van draagvlak en samenwerking binnen het dorp.
Binnenkort ook in Nederland?
Het succes in Duitsland krijgt een vervolg. Tante Enso wil in 2026 ook naar Nederland komen. Klik hier voor meer info.
(bron: www. distrifood.nl en www.tanteenso.de)
